Cố ý làm hư hỏng tài sản và hủy hoại tài sản là hai hành vi có đặc điểm khá tương đồng và được quy định chung trong một điều luật thành Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tại sản tại Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015, được sửa đổi bổ sung 2017. Tuy vậy, đây là 2 hành vi độc lập và dễ gây nhầm lẫn trong khi xác định tội danh và trong quá trình xét xử với nhiều quan điểm khác nhau. Hiện nay vẫn chưa có một văn bản cụ thể nào hướng dẫn về vấn đề này, bài viết dưới đây của đội ngũ Luật sư Luật Rong Ba sẽ đưa ra cho quý khách hàng cái nhìn cụ thể hơn về vấn đề này.
Cấu thành tội phạm tội cố ý hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản
Khách thể: Tội huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản không xâm phạm đến quan hệ nhân thân mà chỉ xâm phạm đến quan hệ sở hữu. Đây cũng là một điểm khác với các tội có tính chất chiếm đoạt như cướp tài sản, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, tội cướp giật tài sản. Vì vậy, nếu huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản mà gây chết người hoặc gây thương tích hay gây tổn hại cho sức khỏe của người khác thì tuỳ từng trường hợp cụ thể mà xác định người phạm tội đã gây ra hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Nếu huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản nhằm mục đích xâm phạm đến tính mạng, sức khoẻ của con người thì hành vi huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản trở thành thủ đoạn của hành vi giết người hoặc cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.
Chủ thể: Tội phạm phải là người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội mà ở đây là hành vi hủy hoại tài sản hoặc làm hư hỏng tài sản của người khác.
Đồng thời, người thực hiện phải có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
Mặt khách quan
– Hành vi phạm tội, có thể hiểu:
+ Huỷ hoại tài sản là làm cho tài sản mất hẳn giá trị sử dụng không thể khôi phục lại được và như vậy toàn bộ giá trị tài sản không còn. Ví dụ: Đốt cháy một căn nhà, một chiếc xe ôtô cháy thành tro bụi. Tuy nhiên, trong một chừng mực nhất định thì sự phân biệt rạch ròi hành vi huỷ hoại với hành vi cố ý làm hư hỏng tài sản không phải trong trường hợp nào cũng được xác định khác nhau hoàn toàn.
+ Làm hư hỏng tài sản là làm giảm đáng kể giá trị sử dụng của tài sản và giá trị sử dụng bị giảm đó có thể khôi phục được (có thể khôi phục lại như cũ, nhưng có thể chỉ khôi phục lại được một phần).
Hành vi huỷ hoại hoặc làm hư hỏng tài sản được thực hiện bằng nhiều phương thức khác nhau tuỳ thuộc vào thủ đoạn mà người phạm tội thực hiện như: Đốt cháy, đập phá, dùng chất độc, hoá chất,…
– Hậu quả và mối quan hệ nhân quả
Những loại tài sản mà người phạm tội khi thực hiện hành vi hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng đối với những tài sản này sẽ bị truy cứu trách nhiệm về tội này đó là: Tài sản có trị giá từ 2.000.000 đồng trở lên, tài sản là di vật, cổ vật hoặc vật có giá trị lịch sử, văn hóa hoặc tài sản trị giá dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm; đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ; tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại
Mặt chủ quan: Mục đích của người phạm tội là mong muốn huỷ hoại hoặc làm hư hỏng tài sản của người khác. Ngoài mục đích này, người phạm tội không có mục đích nào khác và mục đích này cũng là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm. Nếu người phạm tội có mục đích khác, còn việc huỷ hoại tài sản hoặc làm hư hỏng tài sản chỉ là phương pháp để đạt được mục đích khác thì không phạm tội huỷ hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản mà tuỳ trường hợp cụ thể mà người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội tương ứng.
hủy hoại tài sản
Các khung hình phạt đối với tội cố ý hủy hoại hặc làm hư hỏng tài sản người khác
Khung hình phạt thứ 1:
Người nào hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Như vậy, giá trị tài sản bị làm hư hỏng hoặc hủy hoại phải trong khoảng từ 2 triệu đến dưới 50 triệu.
Nếu thuộc các trường hợp dưới đây thì giá trị tài sản dưới 2 triệu vẫn xử lý, điều đó có nghĩa là không phụ thuộc vào tài sản có giá trị là bao nhiêu chỉ cần xác định được giá trị là xử lý về tội phạm này, cụ thể:
-Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm;
– Đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
– Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
– Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;
– Tài sản là di vật, cổ vật.
Khung hình phạt thứ 2:
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
– Có tổ chức;
– Gây thiệt hại cho tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
– Tài sản là bảo vật quốc gia;
– Dùng chất nguy hiểm về cháy, nổ hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác;
– Để che giấu tội phạm khác;
– Vì lý do công vụ của người bị hại;
– Tái phạm nguy hiểm,
Như vậy, nếu chỉ nhìn vào giá trị tài sản bị hư hỏng hoặc hủy hoại thì tài sản phải có giá trị từ 50 triệu đến dưới 200 triệu mới xử lý về khung hình phạt này.
Khung hình phạt thứ 3:
Phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
Phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
Khung hình phạt bổ sung
Ngoài 4 khung hình phạt chính được nêu từ điểm 1 đến điểm 4 thì người phạm tội có thể sẽ bị xử phạt bổ sung như sau: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Phân biệt tội cố ý làm hư hỏng tài sản và tội hủy hoại tài sản
Khái niệm:
+Tội hủy hoại tài sản: Hành vi làm cho tài sản của người khác bị thiệt hại đến mức làm mất hẳn giá trị hoặc mất hẳn công năng, giá trị sử dụng hoặc bị tiêu hủy hoàn toàn.
+Tội cố ý làm hư hỏng tài sản: Hành vi làm tài sản của người khác bị mất một phần hoặc giảm giá trị hoặc giảm giá trị sử dụng nhưng ở mức độ có thể khôi phục, sửa chữa lại được.
Mục đích:
+Tội hủy hoại tài sản: Làm cho tài sản bị hư hỏng, tiêu hủy hoàn toàn hoặc làm cho tài sản không còn giá trị sử dụng.
+Tội cố ý làm hư hỏng tài sản: Làm hư hỏng một phần của tài sản hoặc làm cho tài sản bị mất một phần, giảm giá trị sử dụng nhưng có thể khôi phục, sửa chữa được.
Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy việc làm rõ mục đích của người phạm tội đôi khi gặp khó khăn, có thể mục đích của họ ban đầu là muốn hủy hoại tài sản nhưng họ lại khai là chỉ muốn làm hư hỏng một phần tài sản hoặc ngược lại. Điều này đòi hỏi người tiến hành tố tụng cần nhận định, đánh giá hết sức thận trọng và khách quan. Vì nếu không xác định và không chứng minh được mục đích của người phạm tội thì có thể xác định tội danh không chính xác.
Thiệt hại của tài sản:
+Tội hủy hoại tài sản:Hành vi phạm tội làm cho tài sản bị hư hỏng toàn bộ hoặc không còn sử dụng được.
+Tội cố ý làm hư hỏng tài sản: hành vi chỉ làm hư hỏng một phần của tài sản hoặc làm giảm một phần giá trị tài sản.
Tuy nhiên, cũng cần phải lưu ý rằng, có những trường hợp mục đích của người phạm tội là muốn hủy hoại tài sản nhưng vì lý do nào đó tài sản chỉ bị hư hỏng một phần thì hành vi đó phải là hành vi hủy hoại tài sản. Ví dụ: Một người dùng xăng đốt nhà của người khác nhưng do phát hiện và ngăn chặn kịp thời nên căn căn nhà chỉ bị chấy một phần nhỏ. Tuy nhiên phải xác định hành vi này là hủy hoại tài sản.
Ví dụ phân biệt:
+Tội hủy hoại tài sản: Bàn Văn B do nghi ngờ anh P tháo ống dẫn nước về nhà B nên đã nảy sinh ý định đốt nhà anh P để trả thù. Ngày 13/7/2019, B cầm theo bật lửa và một đoạn gỗ keo khô đến nhà anh P để châm lửa vào mái nhà bằng cọ của anh P. B đứng chờ tại sân nhà anh P để quan sát, khi ngôi nhà bùng cháy to không thể dập tắt thì B về nhà. Ngôi nhà cùng toàn bộ đồ đạc, tài sản của gia đình anh P bị cháy hoàn toàn.
B bị xử phạt 04 năm tù và bồi thường tổng số tiền là 145.450.459 đồng cho anh P.
+ Tội cố ý làm hư hỏng tài sản: Ngày 21/8/2019, Huỳnh Thanh Ph uống rượu bi cùng bạn sau đó điều khiển xe mô tô đi về nhà. Khi đến cầu Quang Trung thì có xe ô tô do anh Võ Minh Tr điều khiển cùng chiều sau xe của Ph bấm còi xin vượt nhưng Ph vẫn cho xe chạy giữa đường. Sau đó, Ph dừng xe giữa đường rút thanh sắt trên xe ra đập 01 cái từ trên xuống trúng bên trái mui xe ô tô của Tr gây móp xe, hư kính cửa sổ bên trái. Ph bị xử phạt 09 tháng tù nhưng cho hưởng án treoĐã bồi thường cho bị hại 7.222.000 đồng.
Cuối cùng có thể phân biệt tội hủy hoại tài sản và cố ý làm hư hỏng tài sản người khác qua tiêu chí tài sản mà người phạm tội muốn gây thiệt hại là gì.
Thực tiễn hiện nay, khi phân biệt tội hủy hoại tài sản và tội cố ý làm hư hỏng tài sản, điều khó khăn nhất là tài sản bị thiệt hại là vật đồng bộ. Theo Điều 114 BLDS năm 2015 thì “Vật đồng bộ là vật gồm các phần hoặc các bộ phận ăn khớp, liên hệ với nhau hợp thành chỉnh thể mà nếu thiếu một trong các phần, các bộ phận hoặc có phần hoặc bộ phận không đúng quy cách, chủng loại thì không sử dụng được hoặc giá trị sử dụng của vật đó bị giảm sút.”. Tuy nhiên, đối với tài sản là vật đồng bộ như xe máy, xe ô tô… thì thông thường người phạm tội chỉ gây thiệt hại cho một bộ phận của chiếc xe như gương chiếu hậu, kính chắn gió… mà không nhằm vào toàn bộ chiếc xe thì hành vi này phạm tội hủy hoại tài sản hay cố ý làm hư hỏng tài sản.
Về mặt lý luận, có thể phân biệt tội hủy hoại tài sản và tội cố ý làm hư hỏng tài sản theo những tiêu chí nêu trên. Tuy nhiên, thực tiễn hiện nay vẫn còn tranh luận và chưa thống nhất về xác định tội danh đối với hành vi gây thiệt hại đối với tài sản là vật đồng bộ do chưa có hướng dẫn hoặc quy định một cách rõ ràng.
Trên đây là toàn bộ tư vấn của Luật Rong Ba về tội hủy hoại tài sản hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản và các vấn đề liên quan. Nếu như bạn đang gặp phải khó khăn trong quá trình tìm hiểu về tội hủy hoại tài sản hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản và những vấn đề pháp lý liên quan, hãy liên hệ Luật Rong Ba để được tư vấn miễn phí. Chúng tôi chuyên tư vấn các thủ tục pháp lý trọn gói, chất lượng, uy tín mà quý khách đang tìm kiếm.
